เราเชื่ออย่างหนักแน่นว่ามนุษย์เพศชายเมื่อเข้าสู่วัยเลขสาม พอได้ส่องกระจกเมื่อไร ใจเริ่มหวั่น ๆ กังวลกับสถานการณ์ที่ไม่สู้ดีของสภาพศีรษะ ผมร่วง เถิกสูง ผมที่เคยดกหนาเหมือนป่าอเมซอนกลับบางลง ๆ ซะอย่างงั้น ! ไม่แปลกหากคุณเป็นหนึ่งในนั้นที่นอยด์กับสถานการณ์นี้ เพราะ “หัวล้าน” ทำให้ผู้ชายดูแก่ ไม่มีเสน่ห์ ขาดความมั่นใจ เป็นปัญหาอมตะ ฆ่าไม่ตายของผู้ชายทุกยุคทุกสมัย ไม่เว้นแม้แต่ จูเลียส ซีซาร์ นักรบผู้น่าเกรงขามแห่งโรมัน ผู้ทำให้อาณาจักรโรมยิ่งใหญ่มีชื่อเสียง ก็หนีไม่พ้นสภาพผมบางหัวเถิกล้าน แม้จะใส่มาลัยเกียรติยศปกปิดไว้ก็ตามที อีกคนหนึ่งที่พบเห็นในหน้าประวัติศาสตร์โลกอยู่เป็นประจำคือจักรพรรดิแห่งฝรั่งเศส นโปเลียน โบนาปาร์ต ที่ยังต้องหวีผมมาปิดศีรษะที่เถิกล้านอยู่ตลอด
เหล่าเจนเทิ้ลแมนวัยสามสิบต้น ๆ อาจจะปลงเสียแล้วทันทีที่เริ่มเห็นสภาพศีรษะตนเองบางลงในกระจก แต่เราอยากตะโกนบอกคุณว่า “คุณยังพอมีเวลา !!!” ถ้าคุณเพิ่งอยู่ในเอพพิโซดแรก ๆ ของซีรีส์นี้ อย่าเพิ่งยอมรับกับโชคชะตาตามพันธุกรรมแบบเดียวกับ ซีซาร์ หรือ นโปเลียน คุณสามารถเลือกกิน “อาหาร” และปรับพฤติกรรมที่จะช่วยคุณจากปัญหาได้นี้อย่างแน่นอน
อาหารคือตัวแปร.. แต่คุณต้องรู้สาเหตุของหัวล้านให้ดีอีกหน่อย
โชคชะตาตามพันธุกรรม
คำถามสำคัญคือ ปัญหาหัวล้านของผู้ชาย จริง ๆ แล้วแค่ไม่อินเทรนด์ หรือเหล่าชายชาติอ่อนไหวกับสภาพศีรษะแบบนั้นไปเอง ??? คำตอบดูจะเป็นทั้งสองอย่าง แม้เราจะไม่ได้บูลลี่คนหัวล้าน แต่ถ้าเลือกได้พวกเขาก็คงขอเลือกผมดกดีกว่า ซึ่งแน่นอนว่าหัวล้านเป็นปัญหาของเพศชายมากกว่าเพศหญิงโดยไม่ต้องอ้างอิงผลวิจัยใด เพียงแค่คุณสาดสายตาไปที่คนใกล้ตัวอย่างญาติผู้ใหญ่ของคุณก็น่าจะยืนยันได้แล้ว และปัญหานี้พบทั้งชายฝรั่งและเอเชีย แต่ฝรั่งนั้นมีสัดส่วนที่พบได้เยอะกว่า แต่ก็น่าแปลกที่ชายเชื้อสายคนผิวดำแอฟริกา แทบจะไม่พบคนหัวล้านเลย
อย่างที่เกริ่นไปบ้างแล้วว่าหัวล้านเกี่ยวข้องกับพันธุกรรมและชาติพันธุ์ของมนุษย์อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ประมาณร้อยละ 99 ของอาการหัวล้านในผู้ชายฝรั่ง จะเริ่มจาก ผมร่วงมาก และไม่ขึ้นมาใหม่ แนวผมที่หน้าผากเถิกกว้างและลึกเข้าไปบนศีรษะมากขึ้นเรื่อย ๆ บางคนมีลักษณะล้านเป็นวงที่กลางหัว ซึ่งหากผมยังร่วงไม่หยุด ท้ายที่สุดจะล้านจนเหลือเพียงเส้นผมส่วนโคนรอบศีรษะ เป็นหัวล้านรูปเกือกม้า ถ้าคุณนึกภาพไม่ออกให้นึกถึงทรงผมของขุนช้าง ตัวละครในเรื่องขุนช้างขุนแผน
ที่จริงแล้วเส้นผมของเราก็คือโปรตีนที่มีชีวิต เมื่องอกขึ้นมาจากรูผม ตามสภาวะปกติเส้นผมจะยาวขึ้นเรื่อย ๆ เฉลี่ยเดือนละ 1 เซนติเมตร นานประมาณ 2-6 ปี จากนั้นจะเข้าสู่ระยะหยุดนิ่งและร่วงหลุดไป ปกติแล้วเส้นผมบนศีรษะจะร่วงหลุดตามอายุขัยวันละ 50-100 เส้น โดยที่รูเส้นผมจะดันเส้นผมใหม่ขึ้นมาแทน
ฮอร์โมนเพศ บอย ๆ แมน ๆ
เมื่อเหล่าชาย ๆ ที่เจอปัญหาหัวเถิกหัวล้านเกิดขึ้นแล้ว รูผมดังกล่าวจะมีฮอร์โมนเพศชาย (androgen) ที่ชื่อว่า Dihydrotestosterone มาจับริเวณนั้น เรียกสั้น ๆ ไว้คุยกันให้เข้าใจง่าย ๆ ว่า DHT และ DHT นี่เองที่เป็นสาเหตุทำให้เส้นผมที่เกิดใหม่ไม่เติบโต มีเพียงไรผมให้เห็น และหากไม่ได้รับการแก้ไขตั้งแต่เนิ่น ๆ รูผมก็จะยิ่งเสื่อมจนไม่สามารถสร้างเส้นผมใหม่ได้อีก สังเกตได้โดยหนังศีรษะบริเวณที่เสื่อมสภาพแล้วดังกล่าวจะมันแพล่บสะท้อนแสงชัดเจน
เมื่อเหล่าบอย ๆ แตกเนื้อหนุ่มเข้าสู่วัยทีน DHT จะทำหน้าที่สร้างลักษณะต่าง ๆ ของความเป็นชาย เสียงแตกหนุ่ม ขนขึ้นตามจุดต่าง ๆ เริ่มมีหนวดเครา รวมถึงความต้องการทางเพศที่มากขึ้น และอื่น ๆ ตามที่ชายทุกคนรู้ตัวดีอยู่แล้ว ฟังแล้วเหมือนเป็นเรื่องคึกคักน่ายินดีของชายหนุ่มทุกคน แต่หารู้หรือไม่ว่าสำหรับกลุ่มชายหนุ่มที่มีกรรมพันธุ์หัวล้าน เปรียบเสมือนฝันที่มี เฟรดดี้ ครูเกอร์ แอบอยู่ในนั้น เพราะเป็นช่วงนี้นี่แหละเป็นเวลาที่รูผมจะจับตัวกับ DHT ทำให้ผมร่วงและอาการหัวเถิกล้านอาจเริ่มต้นได้ตั้งแต่วัยนี้
ดังนั้นสรุปได้ว่า นอกเหนือจากกรรมพันธุ์แล้ว ฮอร์โมนเพศชาย เป็น “สาเหตุร่วม” ของหัวล้าน ถ้าคุณเคยดูหนังจีน สังเกตว่าเหล่าขันทีที่ถูกตัดลูกอัณฑะ แม้อายุมากขึ้นแต่เหล่าอาเจ้หัวไม่เห็นจะล้านเลย เฉลยคือเพราะไม่มีลูกอัณฑะไว้ทำหน้าที่ผลิตฮอร์โมนเพศชายนั่นเอง !
พระเอกตัวจริง “อาหาร” ไขมันต่ำ
อย่างไรก็ตาม ในอดีตเราเคยมีความเชื่อว่าเพราะกรรมพันธุ์จึงทำให้ฝรั่งมีปัญหาหัวล้านมากกว่าเอเชีย แต่ไม่ได้เป็นข้อเท็จจริงเสมอไป เพราะมีข้อสังเกตที่ว่า ภายหลังสงครามโลกครั้งที่สอง ส่งผลให้แบบแผนการกินอาหารของคนญี่ปุ่นเปลี่ยนมากินเนื้อสัตว์และอาหารไขมันสูงอย่างชาวตะวันตก จึงทำให้อัตราการหัวล้านในชายญี่ปุ่นเพิ่มสูงขึ้นมาก ซึ่งสอดคล้องกับผลวิจัยที่เชื่อมโยงได้ว่าเนื้อสัตว์และอาหารไขมันสูงทำให้ร่างการผลิตฮอร์โมนเพศชายมากขึ้น ทำให้ระดับ DHT สูงขึ้น เป็นเงื่อนไขให้เกิดผมร่วง ผมบาง หัวล้าน หัวเถิก ดังนั้นเข้าใจได้ไม่ยากว่าการกินอาหารไขมันต่ำ (low fat diet) จะช่วยป้องกันหัวล้านได้
แนวทางการกินอาหารไขมันต่ำ ให้พลังงานสูง และหากิน หาซื้อได้ง่าย
- อกไก่ เนื้อไก่ไม่ติดหนัง เนื้อปลา
- ไข่ไก่ แคลอรี่สูง มีโปรตีน
- มันหวาน อัลมอนด์ ถั่วดำ พลังงานสูง อิ่มนาน
- โฮลวีต เป็นคาร์โบไฮเดรตที่ดีต่อร่างกาย
- ข้าวกล้อง ข้าวไรซ์เบอร์รี่ ธัญพืชที่ไขมันต่ำแต่ให้แคลอรี่สูง
- เห็ด บล็อคโคลี่ ชาเขียว ฟักทอง
- หลีกเลี่ยงผักผลไม้ที่มีแป้งมาก เช่น มะม่วง ทุเรียน
- หลีกเลี่ยงการทอด หากจำเป็นต้องใช้น้ำมัน ให้ใช้น้ำมันที่มีไขมันต่ำอย่าง น้ำมันถั่วเหลือง น้ำมันดอกทานตะวัน
- หลีกเลี่ยงน้ำมันหมู เนย หรือมาการีน
จบแบบแฮปปี้ เอนดิ้ง
ถ้าเริ่มต้นแก้ปัญหาได้ดีด้วยการกินอาหารไขมันต่ำ ปัญหาหัวล้านก็จะคลี่คลายและจบแบบแฮปปี้ เอนดิ้ง สิ่งหนึ่งที่เราต้องทำควบคู่กันไปกับการปรับพฤติกรรมกินอาหารไขมันต่ำ นั่นคือเราต้องไม่ลืมที่จะหาเวลาผ่อนคลาย ลดความเครียดลงจากการทำงาน พักผ่อนให้เพียงพอ และสิ่งสำคัญที่สุดคือการออกกำลังกายแบบแอโรบิกอย่างสม่ำเสมอ เพื่อช่วยรักษาสมดุลของฮอร์โมนเพศ
มาถึงตอนใกล้จะจบแล้วคุณคงรู้ดีแล้วว่าฮอร์โมนเพศมีส่วนเกี่ยวข้องกับปัญหาหัวล้านแค่ไหน และการแอโรบิกก็ถือเป็นตัวละครลับที่มาในตอนท้าย รวมแล้วนี่คือมินิซีรีส์ป้องกันหัวล้านอย่างออแกนิค ไม่ต้องใช้ยาบำรุงผม ที่อาจได้ผลบ้างไม่ได้บ้าง และไม่ต้องเสียเงินมากมายเพื่อเข้าสำนักปลูกผม.. เอาละ เริ่มเลย !
Credit : เรียบเรียงจากบางส่วนของหนังสือ “ต้านโรคด้วยอาหารการกิน” by ทวีทอง หงษ์วิวัฒน์
Cover Image : Image by stockking on Freepik
